شیر پروانه ای

شیر پروانه ای

به نوعی از شیرهای صنعتی گویند که در آن از یک دیسک دایره ای یا مستطیلی که امکان چرخش حول محور خودش را دارد جهت کنترل یا انسداد مسیر جریان سلاح سیال استفاده می شود این نوع از شیرها وزن کمتری نسبت به شیرهای دیگر دارند و همچنین از آنها ارزانتر نیز می باشند.
شیر پروانه ای که نام دیگر آن باترفلای ولو می باشد برای قطع و وصل جریان در صنایع نفت گاز و پتروشیمی و دیگر صنایع نیز مورد استفاده قرار می گیرد و همچنین در طیف وسیعی از رسانه ها مانند صنایع آب و فاضلاب ایستگاههای تقویت فشار و پمپاژ نیروگاه ها و صنایع دریایی نیز استفاده می‌شود.
در برخی از این فرآیندها در دماهای شدید و خورندگی عامل هایی هستند که آب بندی این شیرها را به خطر می‌اندازند و برای جلوگیری از این موضوع از این نوع شیرها در برابر سرما یا گرمای شدید استفاده می شود.

این نوع از شیر ها علاوه بر دسته بندی بر اساس نوع اتصالات بر اساس موقعیت قرارگیری دیسک نیز به دو دسته تقسیم می شوند:

هم مرکز
خارج مرکز

انواع مدلهای شیر پروانه ای عبارتند از :

نوع ویفری
نوع پروانه ای لاگ
نوع پروانه ای فلنج دار
نوع پروانه ای بدنه باریک

انواع شیر پروانه ای به لحاظ نوع عملگر عبارتند از:

شیر اهرمی یا دستی

این نوع از شیر ها که به آنها شیر کلاجی هم گفته می‌شود از ساده‌ترین نوع عملگر آنها بوده که دارای یک دسته ساده و یک دسته متحرک می باشد با فشار دادن اهرم متحرک پایین به سمت اهرم ثابت بالا می توان شافت متصل به دیسک را تا ۹۰ درجه چرخان و سیال را عبور داد برای بسته شدن به همین روش و در جهت عکس باید انجام دهید این نوع از شیر ها تا سایز ۸ اینچ نصب شده و اگر برای سازهای بالاتر استفاده کنید چرخاندن آن با دست دشوار می شود و باید در سایزهای بالا از عملگرهای گیربکسی استفاده کنید.

شیر گیربکسی

این نوع از شیر ها از پر مصرف ترین نوع بوده و از سایز ۸ اینچ تا ۸۸ اینچ استفاده می شود و با دو نوع گیربکس نوع اول آن دارای چرخ دنده حلزونی می باشد و به این شکل که نیرو توسط چرخ دنده حلزونی به شافت و دیسک شیر انتقال داده می شود و با چرخش ۹۰ درجه ای سیال عبور داده می‌شود و در نوع دوم عملگر گیربکس پیچید و فلکه کوبل می‌شود و گیربکس با یک عدد پیچ مارپیچ و یک عدد چرخ دنده انتقال نیرو را به دیسک انجام می دهد و به این شکل چرخش به راحتی صورت می پذیرد.

شیر پنوماتیک یا بادی

این نوع از شیر ها از پر سرعت ترین ها در باز و بسته کردن مسیر سیال می باشد که با عملگر پنوماتیک خوب می شود و مانند عملگرهای پنوماتیکی به طور تدریجی قطع و وصلی موجود بوده و با نصب شیر برقی ۲ تا ۵ روی عملگر می‌توان با وصل باد پنوماتیک به عملگر دستور داده و به راحتی آن را باز و بسته کنید. همچنین می توان با نصب یک دستگاه سوئیچ باکس بر روی عملگر نصب شده و نشان دهنده باز و بسته بودن شیر صورت گیرد.

شیر برقی

این نوع از شیر ها برای حذف اپراتور و اتوماتیک کردن خطوط پاپینگ استفاده میشود، به این شکل که این شیرها با عملگر برقی نسبت به نوع پنوماتیک زمان بیشتری را برای باز و بسته شدن نیاز خواهد داشت و با توجه به زمان بسته شدن پیشنهاد می‌شود برای کنترل سیال و در حالتی که زمان واسطه باز و بسته شدن الزامی بوده از نوع پنوماتیک استفاده کنید.

انواع شیر پروانه ای از نظر نوع اتصال عبارتند از:

فلنج دار
بدون فلنج

اجزای شیر پروانه ای عبارتند از :

دیسک
بدنه
نشیمنگاه
محرک

دیسک

این مجرا بند یا همان دیسک بیشترین تماس را با سیال دارد و به همین دلیل انتخاب دیسک شیر پروانه ای با توجه به شرایط نوع سیال دما و فشار آن از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد ریسک های تولید شده با توجه به شرایط ذکر شده در جنسهای شدن نشکن استیل آلیاژ نیکل آلومینیوم برنز کروم و و غیره تولید می شود.

بدنه شیر پروانه ای

بدنه این نوع بسته به سیال و فشار کاری و دمای سیال انتخاب می‌شود و این محصول با بدنه چدن با توجه به شرایط در محیط های غیر خورنده استفاده می شود.
از این نوع شیرها با بدنه فولادی با توجه به نوع آلیاژ فولاد آن که تحمل دما را بین ۱۲۰ درجه تا ۹۰۰ درجه را دارند در صنایع نفت و گاز و فرآورده های خاص استفاده می شود.
از بدنه های استیل آن برای محیط هایی که دارای رطوبت و خورندگی بسیار بالایی دارند مثل صنایع غذایی پزشکی استفاده می شود.

نشیمنگاه

برای سیال آب و فاضلاب تا دمای ۷۰ درجه سانتی‌گراد استفاده می‌کنند و همچنین برای سیالات دارای خورندگی از قبیل اسید تا دمای ۷۰ درجه سانتی‌گراد استفاده می‌شود که در موارد خاص با مشخصات درخواستی مصرف‌کنندگان ارائه خواهد شد.

محرک یا راه انداز

از طرف بالا به عملگر و از طرف پایین به دیسک متصل می‌شود و با چرخش عملگر نیرو توسط استان به دیسک انتقال داده می شود و از جنس فولاد سخت شده بوده که در مقابل فشارهای کاری مقاومت داشته باشد.

مزایای شیر پروانه ای عبارت است از :

قیمت مناسب و بسیار پایین
عملکرد آسان و خیلی سریع
قطع و وصل یا کنترل سریع جریان
کاربرد فراوان مخصوصا در سایزهای بزرگ
تعمیرات آسان
کاربرد در انتقال سیالات با حجم زیاد
به حداکثر رساندن سرعت جریان سیال در حداقل زمان

نحوه عملکرد باترفلای ولو

این محصول که دارای عملکرد بسیار سریع می باشد با چرخش ۹۰ درجه ای دستگیره مجرمند از حالت کاملاً بسته به حالت کاملاً بار تغییر می کند مدل های گیربکسی نیز با چرخش فلکه گیربکس قابلیت باز شدن شیر را خواهند داشت و همچنین قابلیت تنظیم جریان در این گونه شیرها از شیرهای اهرمی نیز بهتر می باشد.
همانطور که قبل تر گفتیم این نوع محصول در سایزهای بزرگتر دارای عملگر های متعددی مانند پنوماتیکی هیدرولیکی و غیره بوده که به دلیل عملکرد بهینه این شیر در خطوط سیستم های لوله کشی صنعتی سایز های بزرگ این محصول بسیار کاربردی بوده و از سمت مشتریان نیز با استقبال بالایی مواجه می‌شود اما باید مرتب گریسکاری گردند و همچنین در برخی از موارد خاص عملگر شیر پروانه ای را تعویض می‌کنند و به این صورت که اگر عملگر با مشکل روبرو شد متوقف شده و بتوان آن را از حالت برقی خارج کرده و به عملگر دستی تبدیل کرد تا بتواند تعمیرات لازم را بر روی آن انجام داد.